Mô tả
3C cung cấp dược liệu sâm bố chính dưới dạng chiết xuất, bột và sấy khô
Còn được gọi là sâm thổ hào, sâm báo, nhân sâm Phú yên
Tên khoa học Hibiscus sagittifolius Kurz (Abelmoschus sagiitifalius L. Merr., Hibiscus abelmoschus L.)
Thuộc họ Bông Malvaceae.
1. Giới thiệu chung
Sâm bố chính (Radix Hibisci sagittifolit) là rê phơi khô hoặc chế biến rồi phơi hay sấy khô của cây sâm bố chính. Tên bố chính vì một y gia Việt Nam sử dụng cây này lẫn đầu tiên ở huyên Bô’ Trạch thuộc tỉnh Quảng Bình. Lúc đầu sâm bố chính chì dùng để chỉ rễ một cây cùng loại nhưng nhỏ, có rễ nhỏ, còn loại ta đang dùng thường gọi là sâm thổ hào nhưng nay đã quen gọi là sâm bố chính.
Tên sâm thổ hào vì mọc ờ Thổ Hào (Nghệ An).
Sâm báo vì mọc ở núi Báo Thanh Hoá
Sâm bố chính là một loại cây thuộc thảo sống dai, mọc đứng một cách yếu ớt, có khi dựa vào các cây xung quanh, cao chừng 1m hay hơn. Rễ mẫm màu trắng nhạt hay vàng nhạt, có đường kính 1,5-2cm, nhiều rễ có hình người trông rất giống nhân sâm, có lẽ vì thế người xưa bắt đầu dùng nhầm rồi thấy tốt mà dùng mãi và lưu truyền về sau chăng. Lá ờ phía gốc cây hình trái xoan, phần cuối phiến lá hình tim hay hình mũi tên, đầu phiến lá không nhọn. Các lá ở phía dưới càng lén trên càng hẹp, có khi phiến lá chia thuỳ với thuỳ giữa đài hơn, có khi phiến lá ch thuỳ trông như mũi tên. Lá dài 6-7cm, rộng 30mm. Mặt lá có lông đơn hay hình sao, lá kèo hình sợi chỉ dài 7mm có ít lông dài. Hoa mà hổng hay đỏ, phớt vàng, mọc đơn độc ở kẽ lá, đường kính tới 8cm.
Cuống hoa dài 5-8cm, có lông cứng, hơi phồng đầu. Tiểu đài cấu tạo bởi 7-10 bộ phận, dài 12-14mm, có lông tua tủa, đài hoa hình túi, ở ngọn có vài răng nhỏ, đài rách ra và rụng sớm, 5 cánh hoa dài 5-6cm, rộng 3-4cm ở ngọn. Nhiều nhị hàn liền với nhau thành một cột. Bao phấn phủ cột đỏ đến tận gốc. Bầu có lông, 5 vòi, có tuyến. Quả hình trứng nhọn, dài gấp 3 lần tiểu đài, ngoài mặt có lông, khi chín, quả nứt thành 5 mảnh vỏ, mặt trong và mặt ngoài đều có lông. Hạt hình thận, màu nâu, ngoài mặt có những đường vân rất sít nhau thành những gợn hay ụ màu vàng.
Sâm bố chính mọc hoang và được trồng ở nhiểu nơi ở Việt Nam. Miến Bắc có nhiều nhất ở các vùng núi huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Hương Sơn (Nghê An, Hà Tĩnh). Một vài địa phương thuộc Quảng Bình, Hoà Bình và Tây Bắc.
Tại nhiều nơi khai thác cả cây vông vang (Hibiscus abelmoschus L.). Hai cây hơi giống nhau nhưng có điều khác là cây vông vang lớn hơn, lông dài hơn, hoa vông vang sắc vàng, hoa bố chính sấc đỏ.
Có người lại nói sâm báo ở Thanh Hoá là tên khác của sâm bố chính, thực tế cây sâm báo (mọc nhiều ở núi Báo-Thanh Hoá) cùng họ Bống, cây giống cây sâm bố chính nhưng hoa nhỏ hơn, sắc vàng. Có lẽ nó thuộc loài Hibiscus sagittifolius var. septentrional is Gagnep.
Rễ sâm bố chính đào vào các thánh 11-12 và tháng 1-2. Hiệu suất trung bình 6 táh/lha.
Đào rễ về, có nhiều cách chế biến khác nhau:
- Có nơi đào rê về, cắt bỏ thân ờ trên, cạo sạch vỏ ngoài, ngâm nước vo gạo một đêm, vớt ra để khô nước đồ cho chín rồi phơi nắng hoặc sấy cho thật khô.
- Có nơi đào rễ về cất bỏ thân cạo sạch vỏ ngoài, ngày phơi đêm sấy cho thật khô.
- Cũng có nơi đào rễ về, cất bỏ thân và rể con, rửa sạch ngâm vào nước phèn chua hai ngày hai đêm (cứ 10 kg rê dùng 300g phèn chua tán nhỏ, hoà tan vào nước lã). Rủa sạch phen nắng hay sấy khô.
- Có người cẩn kỳ lại ngầm thêm nước gừng, gấc và đường cho thêm màu đỏ, vị cay và vị ngọt nhưng không cần thiết.
2. Thành phần hóa học
Trong sâm bố chính chúng tôi đã nghiên cứu thấy có rất nhiều tinh bột và tói 35-40% châí nhầy (ĐỖ Tất Lợi, Vũ Văn Chuyên, Trưcmg Vinh, Tài liệu học tập dược, tập 1-1961).
3. Công dụng của sâm bố chính
Sâm bố chính phối hợp với các vị thuốc khác để chữa các chứng ho, sốt nóng, trong người khổ, táo, khát nước, gầy còm.
Một số các ông lang cho rằng sâm bố chính là một vị thuốc bổ, thông tiểu tiện, điều kinh, chữa sốt, bệnh phổi và bạch đới.
Để biết thêm thông tin về nhà máy, vùng dược liệu, các dược liệu, chiết xuất khác quý khách hàng có thể liên hệ tới số hotline 0909 902 115 hoặc truy cập website https://ccc.vn để được tư vấn và hỗ trợ hoàn toàn miễn phí
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.